In de eerste 35 milliseconden weet je al of je mij betrouwbaar vindt of niet. In de eerste 0,2 seconden heb je al bepaald of je mij aantrekkelijk vindt of niet. En in de dertig seconden daarna heb je al een volledige eerste indruk over mij gevormd op basis van mijn non-verbale communicatie, hoe ik eruit zie, op basis van stereotypering, je hebt mij al in allerlei hokjes gestopt en op basis van je gevoel. We willen tegenwoordig heel graag oordeel loos en aanname vrij zijn, maar dat gaat niet, want in de eerste seconden wordt er via onbewuste processen een oordeel gevormd.
Zo startte ik vorige week een lezing. Alhoewel, de eerste zinnen kwamen er goed uit, maar door de start zenuwen heb ik geloof ik niet de vier redenen genoemd waarop de eerste indruk wordt gevormd. Ik kwam even niet op twee redenen, ik hakkelde wat en ging snel door met mijn verhaal. “Aangezien jullie toch al een mening over mij gevormd hebben, hoef ik mijzelf niet meer voor te stellen. Vertel maar, in welke hokjes stoppen jullie mij?” Een jonge dame steekt enthousiast haar arm omhoog en vertelt dat zij mij op haar personal trainer van een paar jaar geleden vindt lijken en ze heeft het gevoel dat ze hoognodig weer met iemand aan de bak moet. Een ander zegt dat ze mij sportief en energiek vindt. Ik sta met een microfoon in mijn hand, mijn arm is aangespannen. Een jongeman roept: “Goede bicep!” Waar ik erg om moet lachen.
Ik wil weten in welke hokjes ze mij nog meer stoppen. “Ben ik getrouwd?” Uit vele monden hoor ik een nee. Ik zie er blijkbaar niet uit als een getrouwde vrouw. “Wat is mijn geaardheid?” Het blijft stil. Ook als ik de vraag nogmaals stel. Ik vraag mij nog steeds af wat ze denken. “Ga binnen dertig seconden naast iemand zitten die je nog nooit gezien of gesproken hebt.” Vervolgens vertel ik de opdracht: “Zoek binnen een minuut naar zo veel mogelijk gelijkenissen tussen jullie, dit mag op alle gebieden in het leven.” Er wordt gezellig gekletst. “Zoek nogmaals iemand die je niet kent.” Ditmaal maak ik de opdracht iets specifieker: “Zoek weer naar zo veel mogelijk gelijkenissen, maar ga iets meer de diepte in. Zoek naar gelijke persoonseigenschappen en zoek naar dezelfde soort irritaties.” Na een minuut vraag ik of er een bijzondere gelijkenis is. Een dame zegt: “Wij zijn geel en groen in het disc-profiel en we hebben een hekel aan rode en blauwe mensen.” Er wordt gelachen. Ik zeg: “Lekker hè zo’n gelijkenis.”
De intro lijkt geslaagd, door met de kern van mijn lezing. Vanuit één van de business lounges met uitzicht over het voetbalveld van FC Groningen, hebben we het over zeven verschillende onderwerpen. Na het eerste onderwerp word ik al veel meer ontspannen, ik maak grapjes en kan mezelf zijn. Ik vertel over het comfortbrein. “Ons brein wil dat we blijven doen wat we altijd al deden. Het breindeel verkiest korte termijn plezier boven lange termijn geluk.” Ik geef steeds wat uitleg over een onderwerp gevolgd door een opdracht of een vraag waar ze over na mogen denken. “Een nee tegen een ander, is een ja tegen jezelf.”
We hebben het over het aanleren van een gewoonte en het afkomen van een gewoonte. De aanjager van ons gedrag komt ook aan bod. Prioriteiten stellen en het wel of niet hebben van motivatie wordt ook uitgebreid besproken. Bij het laatste onderwerp vraag ik iemand op het podium. Een jongeman durft het aan. We gaan zijn doel volledig in kaart brengen. Ik stel hem vragen, zoals: wat is je doel? Waarom wil je dit doel bereiken? Wanneer wil je het bereikt hebben? Wie heb je hierbij nodig en waarom? Wat is er nodig om te doen en wat mag je allemaal laten? Welke smoesjes verzint je brein allemaal? Etc. De jongeman durft zich heel knap voor veertig mensen bloot te geven.
Het was heerlijk om met een grote groep mensen over mindset te kletsen. Toch vraag ik mij nog steeds af: “Zie ik er niet uit als een stereotype hetero en waar lijk ik dan wel op?”
Esther de Boer.
